عملگر ها

انواع عملگرها :

در یک محاسبه عملی که روی داده ها انجام می شود عمل گر می گویند  و داده هایی که روی آنها این عمل انجام می شود عمل وند می گویند .

3 نوع عملگر وجود دارد :

1- عمل گرهای حسابی یا ریاضی یا محاسباتی  :

عمل گر هایی که  برای انجام عملیات عددی به کار می روند عملگر های محاسباتی گویند.در پاسکال، شش نوع عملگر محاسباتی وجود دارد .در پاسکال عمل گر توان وجود ندارد.

عملگر های پاسکال عبارتند از :

1.      (جمع) +

2.     (تفریق) ـــ

3.     (تقسیم ) /

4.     div

5.     (ضرب) *

6.     mod

در برنامه نویسی عملگرها برای انجام محاسبات جبری باید داخل یک متغیر قرار گیرند .

در توربو پاسکال دو نوع تقسیم وجود دارد :

1.     تقسیم خارج قسمت صحیح

2.     تقسیم خارج قسمت اعشاری

تقسیم خارج قسمت صحیح

Div =این عملگر محاسباتی ٬تقسیم بین دو عملوند صحیح را انجام و جزء صحیح را به عنوان نتیجه اعلام می کند.

 تقسیم خارج قسمت اعشاری

/= تقسیم اعشاری با علامت / عمل می شودو در تقسیم اعشاری , عوامل تقسیم می توانند هر عددی باشند خارج قسمت اعشاری است .

Mod = این عملگر محاسباتی ٬تقسیم بین دو عملوند صحیح را انجام و باقی مانده را به عنوان نتیجه اعلام می کند.

منفی یکانی : علامتی که در کنار عدد می آید

 

-3+4

اولویت عملگر ها :

1- اول منفی یکانی یا مثبت یکانی                                        

2- پارانتز ()

3- توان ^

4- ضرب *

5- تقسیم /

6- جمع +

7- تفریق –

2- عمل گرهای منطقی :

برای داده هایی چون بولیین و رشته وکاراکترکاربرددارد.عمل گرهای منطقی عبارتند از:

AND, OR, XOR, NOT

برای اینکه بیت های متناظر دو متغیر بایتی را یعنی 8 بیت را با 8 بیت دیگر مقایسه کرده و یک بایت جدید ر ا بدست آور یم از این متغیر استفاده خواهیم کرد

 

اگر به عملگر های محاسباتی عملوند  integer بدهیم نتیجه چگونه خواهد بود؟

عمل گر محاسباتی	عملوند ها	نتیجه
+	integer	integer
ــــ	integer	integer
*	integer	integer
/	integer	Real
Div	integer	integer
Mod	integer	integer

 

 اگر به عملگر های محاسباتی عملوند  Real بدهیم نتیجه چگونه خواهد بود؟

 

عمل گر محاسباتی	عملوند ها	نتیجه
+	Real	Real
ــــ	Real	Real
*	Real	Real
/	Real	Real

 

نکته : با عملوند اعشاری نمی توان از عملگر mod ,div  استفاده کرد .

3.عمل گر های مقایسه ای

بیشتر در شرط ها به کار می رود

 

نماد های تربو پاسکال

نماد های توربو پاسکال :

یک نماد یک کاراکتر یا دنباله ای از کاراکتر هاست که معنی خاصی را در زبان های سطح بالا دارد .

نماد ها ی پاسکال عبارتند از :

نماد فاصله : برا ی جدا کردن اجزای یک برنامه به کار می رود .

# نماد چند : برای نشان دادن کد های اسکی به کار می رود

کدهای اسکی : کد های مختلفی برای کاراکتر ها وجود دارد که کد های همه کامپیوتر ها بر ابر باشد که اسکی می گویند . نحوه استفاده محیط dos در کد های اسکی Alt+ key pack  آن کاراکتر هایی که در صفحه کلید نباشد کاراکتر های  بالا ی 198یا کاراکتر های ویژه می نامند. هر خط فرمان 255کاراکتر قبول می کند .

$ :کاراکترفوق برای اعداد مبنای 16 به کار می رود هگزا دسیمال

و: برای مشخص کردن شروع و پایان یک رشته به کار می رود .

{ }: برای واردکردن توضیحات درقسمت های مختلف برنامه به کار می رود. مانند (* *)

( ):  برای نشان دادن شروع و پایان عبارت و list های  مختلف به کار می رود  .             

(*  *):برای واردکردن توضیحات درقسمت های مختلف برنامه به کار می رود .

*: به عنوان ضرب به کار می رود .

+: برای سه کار به کار می رود.

۱.اجتماع مجموعه هاست .

۲.برای الحاق یا اتصال رشته ها به کار می رود

۳.جمع

ــــ   : برای سه کار به کار می رود.

۱.جدا کردن اعداد

۲.برای منفی  کردن اعداد

۳.اشتراک مجموعه

. :برای انتخاب فیلد های یک رکورد به کار می رود همچنین به عنوان علامت ممیزدراعداد به کار می رود.  

• • : برای جدا کردن محدوده آرایه به کار می رود .                                                            ماتریس –درایه = مجموعه عناصر که درکنار هم جمع می شوندحداکثرمقدارحد بالا وحداقل مقدارحدپایین مثال :                          ["A"  • • "Z"]

/ :علامت تقسیم و تقسیم اعشاری

\: برای محاسبه باقی مانده صحیح

: : برای تعریف شناسه ها بکار می رود .

=: : برای جای گزینی مقادیر به کار می رود. مثال :وقتی می خواهیم بگوییم  X=10  باید در برنامه به صورت X :=10  بنویسیم .

;    : برای جدا کردن جملات و پایان دادن به تعریف ها به کار می رود .

@  :برای بدست آوردن آدرس یک شناسه به کار می رود .

[  ]: کوروشه باز برای مشخص کردن شروع یک اندیس آرایه و کروشه بسته برای مشخص کردن پایان اندیس یک آرایه به کار می رود .

^ : برای بدست آوردن مقدار یک اشاره گر به کار می رود .

  > علامت کوچکتر  < علامت بزرگتر٬ =< علامت بزرگتر مساوی ٬ => علامت کوچکتر مساوی ،<> علامت مخالف

نکته:برای استفاده از هر شناسه ای باید قبل از بکار بردن آن تعریف  کرده باشیم .

 

کلمات رزرو شده (کلمات کلیدی

کلمات رزرو شده (کلمات کلیدی )

کلماتی که منحصرا توسط یک زبان استفاده می شوند و نمی توان از آنها برای موارد دیگر استفاده کرد مثلا begin شروع کردن –const ثابت کردن –writeنوشتن

کلمات رزرو شده

Procedure	function	unit	Nil	program
Writeln	write	Readln	read	then
down to	record	array	for	word
Not	of	or	and	forward
File	case	const	real	end
Div	else	begin	if	do
Char	byte	while	integer	in
mod	pointer	with	label	Var
		label	Go to	type

شناسه

شناسه کلمه ای است که به وسیله آن به یک  محل حافظه مراجعه می کنیم شناسه دارای 2 قسمت است :

1.     شناسه استاندارد

2.     شناسه تعریف شده توسط کاربر

·        شناسه استاندارد

همچون کلمات رزرو شده هستند که در پاسکال تعریف خاصی دارند .اما بر خلاف کلمات رزرو شده می توانند برای اهداف خاصی ٬توسط برنامه نویس مجدا تعریف و مورد استفاده قرار گیرند با این وجود این کار توصیه نمی شود اگریک شناسه استاندارد را مجدا تعریف کنید پاسکال دیگر قادر نخواهد بود آن را با هدف اصلی اش بکار برد .

·        شناسه تعریف شده توسط کاربر

شناسه نامی است که به برخی از عناصر  برنامه مانند ثابت ,متغیر, زیر برنامه procedure  یا تابع٬یا برنامه نسبت داده می شود .

1)    یک شناسه بایستی با یک حرف کاراکتر یا زیر خط   شروع شود.

2)    شناسه می تواند شامل تعداد حروف و ارقام، زیر خط باشد .

3)    شناسه  از کلمات رزرو شده پاسکال نمی تواند باشد .

حداکثر طول یک شناسه به سیستم بستگی دارد و برخی کامپایلر ها کلیه کاراکتر هایی که بیشتر از طول خاصی در شناسه قرار گیرند نادیده می گیرند برای مثال ٬ اگر حداکثر طول 8 باشد ٬نمی توان هردو شناسه consonant2٬  consonant1 را در بر نامه تعریف کرد ٬ زیرا هر دوی آنها به عنوان یک شناسه در نظر گرفته می شوند و 8 کاراکتر اول هر دو یکی است.و امکان دارد در بعضی سیستم ها 64 کاراکتر اول هر دورا با هم مقایسه کنند .

ثابت:

ثابت مقداریست که تغییر پیدا نمی کند ثابت های توربو پاسکال بصورت عددی یا رشته ای می باشد .

ثابت عددی :

به صورتهای مختلفی نشان داده می شوند. مثلاً عدد 45 مثلاً 2- و 201

ثابت رشته ای:

مقدار آن ها رشته محسوب شده داخل علامت کوتیشن " computer "

در توربو پاسکال ثابت ها دو نوع می باشند :

 

1) ثابت های بدون نوع (const )        X=45         یا          Test="Turbo"

2) ثابت های دارای نوع( =20                (canst صحیح   x=integer  è

دلایل استفاده از ثابت ها:

برا ی صرفه جویی در حافظه بهتر است از ثابت های دارای نوع استفاده کنیم دارای تغییر دادن هستند .

به عبارت دیگربه صورت متغییر عمل می کنند که  دارای مقدار اولیه استولی ثابت های بدون نوع غیر قابل تغییر هستند .

تفاوت ثابت و متغییر

ثابت داده ای که در طول بر نامه تغییر نمی کند در حالیکه داده متغییر در زمانهای مختلف مقادیر متغییر را در خود دارد ثابت و متغییر می توانند هر یک از انواع داده را شامل باشند .

ساختار بر نامه پاسکال

ساختار بر نامه پاسکال هر بر نامه دارای 3 قسمت اصلی  است:

بخش عنوان :

 از کلمه PROGRAM استفاده می کنیم به دنبا ل کلمه PROGRAM نام برنامه می آید و انتهای آن; قرار میدهیم . نکته  :نا م بر نامه نمی تواند از کلمات رزرو شده باشد .                          

PROGRAM      نام برنامه;

هربرنامه می تواند شامل زیر بر نامه باشد هر زیر بر نامه به صورت برنامه مستقل عمل خواهد کرد .بنابراین زیر برنامه خودش شامل بخش عنوان خواهد بود 2 حالت زیر بر نامه می توانیم داشته باشیم

PROCEDURE    نام زیر برنامه;

Function    نام زیر برنامه;

بخش عنوان دیگری می توانیم داشته باشیم   unit است .

Unit   نام;

عبارت USES

این عبارت  units را که مورد  استفاده بر نامه است, مشخص می سازد . یونیت ها  کتابخانه هایی هستند که کمپایل شده ودر بر نامه ها مورد استفاده قرار  می گیرند. با نوشتن نام یونیت ها در جلوی uses  , می توان از امکانات موجود در آن استفاده کرد . در این صورت اگر بر نامه شما یک روتین فر عی را خواند که در متن برنامه نباشد آنرا در یونیت یاد شده جستجو خواهد کرد .

بخش تعریف

به کامپایلر می گوید که بر نامه به چه سلول هایی ازحافظه نیاز دارد . بخش تعریف  شامل بخش های زیر است:

1.     بخش بر چسب

2.     بخش ثابت

3.     بخش نوع

4.     بخش متغییر ها

بخش بر چسب LABEL))

LABEL بخشی از کامپیوتر است که در آن بر چسب هایی وجود دارد که کنترل کامپیوتر به آنها هدایت می شود. متخصصین کامپیوتر  سعی بر آن دارند که جهت انشعاب به بر چسب های یاد شده از دستور GOTOاستفاده نکنند .

ثابت Const

در این بخش از بر نامه ثابت های بر نامه معرفی می شوندکه یک مقدارعددی یا یک رشته را به یک شناسه نسبت می دهیم تعریف یک ثابت به صورت کلی زیر است :

Const

نام شناسه =مقدار ثابت  ;

بخش نوع(TYPE)

در این بخش شما داده هایی را که خود ساخته اید معرفی می کنید ,داده هایی که نیاز شما را مرتفع سازد. متغییر TYPEرا به صرف نوشتن نمی توان مورد استفاده قرار داد بلکه در بخش VARکه به دنبال آن می آید باید متغییر ها تعریف شوند.

بخش متغییر ها(VAR)

متغیرنامی است برای محلی ازحافظه داده می شودوبرای نگه داری موقت داده بکار می روددراین بخش نام وانواع متغییرهامعرفی می شودشکل کلی استفاده ازمتغیر ها در طرح زیر می باشد :

Var

 نوع متغییر : نام متغییر        ;

بد نه برنامه (بخش بلاک ):

بخش بلاک block

برای بر نامه ها و زیر بر نامه دستورات داخل کلمات end و begin  وارد می شود و این محدوده را بلاک گوییم اگربلاک مربوط به بر نامه اصلی باشد پس از end نقطه می گذاریم و اگربلاک مربوط به زیربرنامه باشدپس از end ;می گذاریم بلاک ها شامل دستورالعمل ها یی مثل تخصیص مقادیر به متغیر ها یا فراخوانی روال ها و یا توابع دیگر بکار می رود .

بلاک مربوط به برنامه اصلی

Begin         ---------------         ---------------         ---------------         ---------------         --------------- End;

بلاک مربوط به زیربرنامه

Begin         ---------------         ---------------         ---------------         ---------------         --------------- End•

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  بخش بدنه برنامه شامل بخش های زیر است:

1.     کلمات رزرو شده

2.     شناسه ها

3.     ثابت ها

4.     نماد ها

 

آشنایی با برنامه نویسی پاسکال

مفاهیم ابتدایی پاسکال 

زبان پاسکال یکی از زبان های بر نامه سازی است که ویژگی آموزشی بسیار بالایی دارد زیرا بسیار منظم و دقیق و خوانااست واین باعث می شود درک کردن بر نامه های این زبان بسیار راحت باشداین زبان  به علت ساخت یافتهstructed)) بودن خطاهای  احتمالی اندک دارد.یکی  از مزایای زبان  پاسکال تشابه بر نامه های آن با زبان انگلیسی است . 

برنامه نویسی ساخت یافته

روش ساخت یافته در اوایل دهه هزار و 970پایه گذاری شده در روش ساخت یافته یک برنامه به قسمت های کوچکتر و ساده ترتقسیم می شوددرهر قسمت بر نامه نویسی به صورت مستقل انجام می شود ویکی از اهداف برنامه نویسی  کاهش استفاده از go to  می باشد. که به جای آن یک مجموعه کامل از ساختار های کنترلی برنامه ایجاد می شود .

ورژن یا نسخه :نگارش هر نرم افزار را نشان می دهد .

پاسکال دارای ورژن های مختلفی است .که عبارتند از:

پاسکال ورژن های	95	98	2000	1.3
توربو پاسکال تحت ویندوز		ویرژن های 1.5و 7
برلند پاسکال     Borland  Pascal

پاسخ به سوالات تشریحی آموزش نصب پاسکال

پاسخ سوالات تشریحی

 

1) نامه پاسکال در همه سیستم  عامل ها قابل اجرا است و بر ای نصب نیاز به حداقل حافظه دارد ولی در مورد اجرا (مقدار استفاده از حافظه)بستگی به برنامه دارد .هر چند که پاسکال برنامه تحت DOSاست می تواند در سیستم عامل های دیگری چون WINDOSیا UNIX... نصب واجرا شود.

2) براي ايجاد فايل جديد از منوي File گزينة New را انتخاب مي کنيم. وبرای باز کردن فايل از منوي File گزينه Open را انتخاب مي کنيم.

3)  برای save تمام بر  نامه های باز در پاسکال از گزینه all….. Save استفاده می کنیم .

4)  از ترکیب کلید alt+F3 استفاده می کنیم .

5)  برای مشاهده محتوای متغیر ها از کلید ctrl+F7  استفاده می کنیم .

6)  معادل گزینه zoom در منوی windowsدر محیط توربوپاسکال است .

7)  پنجره watch در محیط پاسکال برای مشاهده محتوای متغیر ها است.

8) کلیدF4 برای مشاهده محتوای متغیر ها در خط خاصی از برنامه میشود و این کار باعث توقف موقت برنامه می شود.

9)  کلید F8 برای اجر ای خط به خط بر نامه به نحوی که زیر برنامه به صورت یکجا فراخوانی شود.

10)           کلیدF6 برای حرکت در پنجره های پاسکال استفاده می شود.

 

سوالات تشریحی آموزش نصب پاسکال

سوالات  تشریحی

1)امکانات مورد نیاز برای نصب و اجرای بر نامه پاسکال را توضیح دهید ؟

2) براي ايجاد فايل جديدو باز کردن فایل ایجاد شده از کدام منو استفاده می کنیم ؟

3)  برای save تمام بر  نامه های باز در پاسکال از کدام منو و گزینه استفاده می کنیم ؟

4)  برای بستن پنجره جاری در توربوپاسکال از ترکیب کدام کلید ها استفاده می کنیم ؟

5)  جهت مشاهده محتوای متغیر از کدام کلید ها استفاده می کنیم ؟

6)  کلید F5 معادل کدام گزینه در توربوپاسکال است؟

7)  پنجره watch در محیط پاسکال برای چیست؟

8)  کلید F4 در محیط پاسکال چه کاری را انجام می دهد ؟

9)   کاربرد کلید F8 در محیط پاسکال را بنویسید ؟

10)کلید F6 در محیط پاسکال چه کاری را انجام می دهد ؟

دانلود برنامه پاسکال

این هم لینک دانلود پاسکال موفق وموئد باشید.

 ۱۰ الی ۱۵دقیقه زمان برای دانلود نیاز دارید.

داونلود برنامه پاسکال