دستورنوشتن وخواندن

دستورات پاسکال

د ستورات ورودی

دستور خواندن داده ها

 

Read (نام داده);

Readlnشکل دیگر دستور خواندن داده ها است  با این تفاوت که پس از انجام عمل خواندن کنترل بر نامه به خط بعدی منتقل می شود .

Readln (نام داده);

دستورات خروجی

دستور نوشتن در خروجی

 

Write (   );

 

Writeln شکل دیگر دستور نوشتن در خروجی با این تفاوت که پس از انجام عمل چاپ کنترل به خط بعدی منتقل می شود.

نکته :

1-بعد ازاتمام  هر دستوراز سمیکالان ;   استفاده می کنیم .

2-Ln در دستورات به معنی این است که دستور در سطر جدا گانه اعمال شود.

ادامه نوشته

خلاصه ای در مورد داده ها

داده ها	1.داده ها ی ساده	-1.1داده های عددی		-1.1.1داده های عددی صحیح
				-1.1.2د اده های اعشاری یا حقیقی
		-1.2داده های غیر عددی		-1.2.1کاراکتر
				Boolean-1.2.2
	2.داده های پچیده	-2.1آرایه های متغییر ی
		-2.2رکورد ها
		-2.3رشته ها

مربوط به متغیر ها Var

متغیر نامی است برای محلی از حافظه داده می شود و برای نگه داری موقت داده بکار می رود برای متغیر از کلمه  Var استفاده می کنیم شکل کلی استفاده از متغیر ها در طرح زیر می باشد :

 var

;نوع متغییر :نام متغییر

   __________

____________

__________

begin

__________

________

__________

.end 

Var مثال

I = integer;

Name: char;

N, M, p : real ;

; درستی یا نادرستی) ) T: Boolean

مربوط به کلمه type 

کلمه type برای تعریف  داده پیچید به کار می رود 

مثال:شکل دستور در  آرایه به صورت زیر است :

Type

         Index=1..20

 Var

     List: array [index] of real

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آشنایی با داده های پاسکال

انواع داده ها

داده ها در کل دو نوع هستند :

1.     داد ه های ساده

2.     داده های پیچیده

داده های ساده

داد ه های ساده به مجموعه ای از داده ها می گوییم که نتوانیم آنها را به شکل ساده تر تقسیم کنیم .

1.    داده های عددی

داده های عددی عبارتند از :

                                i.      اعداد صحیح integer

                              ii.      اعداد اعشاری  real

داده های عددی صحیح :( integer)  

اجازه استفاده از ممیزو توان  را نداریم برای مشخص شدن شان از integer  استفاده می شوند این داده ها 2 بایت از حافظه را برای خودشان تخصیص می دهند .و می توانیم قبل عدد  علامت عدد را هم  درج کنیم و اگر عددی علامت نداشته باشد یعنی آن عدد مثبت است .

نکته: اعداد صحیح در دامنه -32768تا 32767 می باشد

Byte   0.. 65535

Short int -128    تا 127
integer -32768 تا 32767
Word    0.. 65535
Longint -2147483648 تا 2147483647

داده های عددی اعشاری یا حقیقی :((real

زمان اجرا از اعداد صحیح حافظه اشغال می کند .6  بایت از حافظه را اشغال می کند .

نکته:اعداد اعشاری در دامنه ^39-2/9*10 تا 1/7*10³⁸ تغییر می کند .

 

 

Memory required (bytes)	Significant digits	Range	type
6	11-12	2.9e-39 1.7e38	real
4	7-8	1.5e-45 3.4e38	single
8	15-16	5.0e-324 1.7e308	double
10	19_20	3.4e-4932 1.1e4932	extended
8	19_20	-2e63+1 2e63-1	comp

در مورد اعداد اعشاری به نکات زیر توجه کنید:

1.  اگر روی دو نوع عدد اعشاری و صحیح عمل محاسباتی انجام دهید , نتیجه یک عدد اعشاری خواهد بود . عدم توجه به این نکته می توان در نوشتن بر نامه مشکلاتی ایجاد کند .

2.     کامپیوتر اعداد اعشاری را به نماد اعشاری نشان می دهد .

2.داده های غیر عددی

دو نوع می باشند :

1.     داده های نوع متن

2.     داده های boolean

دو نوع داده متن در پاسکال وجود دارد:

1.     داده نوع کاراکترchar

2.     رشته کاراکتر ها یا string

داده های کاراکتری :( char)

کراکتر یک حرف  الفبا یا یک رقم و یا یک علامت ویژه است .مثل 'g'یا'5'یا'&' و باید داخل آپوستروف  باشد .از char, برای پاسخگویی به سوالات صفحه نمایش  و  از رشته,جهت دادن پیغام به اپراتور استفاده می شود . نوعی از داده ها به نام text  نیز وجود دارد که به عنوان نوعی فایل مورد استفاده قرار می گیرد .داده های کاراکتری شامل یک کاراکتر از جدول اسکی می باشدو یک بایت از حافظه را اشغال می کند که طولشان یک کاراکتر می باشد .مثل 'a'

نکته:

اگر کاراکتر ی را به خواهیم به صورت خنثی در نظر بگیریم داخل علامت کوتیشن قرار می دهیم.

رشته ها (string):

(لازم بذکر است که داده رشته ایی فقط در توربو پاسکال موجود است)

برای ذخیره سازی اطلاعات متنی بکار می ر وند حالت آنها شبیه آرایه هاست . مثلاً کلمه program آرایه ای است که محتوای آن حروف کلمه هستند .

S name: String [20];

وقتی می گوییم[20] String یعنی 21 بایت از حافظه را اشکال می کند اولین بایت مربوط به طول رشته است .

 

داده های boolean یاداده های نوع منطقی

ارزش این نوع داده به یکی از دو صورت زیر است :

1.     درست یا true

2.     نادرست یا false

این نوع داده ها را boolean یا د اده های بولی بنام George  Bool  دانشمند ریاضی می نامند .

غیر عددی ساده ترین داده در برنامه نویسی است .

داده های پیچیده

داده های پیچیده شامل موارد زیر می باشد :

نکته : برای تعریف داده های نوع پیچیده از کلمه type استفاده می کنیم .

آرایه :

آرایه را به صورت یک جدول یک بعدی (سطر یا ستونی)و یا دو بعدی و یا جند بعدی در نظر بگیرید . ابتدا باید نام آرایه ,سپس تعداد عناصر و نوع آنها را مشخص نمود . به هر عنصر از آرایه توسط نام آن و اندیسی که داخل کروشه می گذاریم مراجعه می نماییم.در کل آرایه متغییری است که داده های متعددی را که همگی از یک نوع می باشند را درخود ذخیره می کند شکل تعریف آن به صورت زیر می باشد.

نام متغییر  =array[lowerlimit(حد پایین)• •uplimit((حدبالا]of basetype(نوع ارایه) ;

 

مثال :

نام آرایه avrageمی خواهیم معدل های بین 20 تا 12 را اعشاری و صحیح نشان دهد ؟

Average= array [12 ••20] of real

 

رکورد :

یک رکورد ترکیب چند نوع داده در داخل یک نوع داده جدید می باشد .مثلا   اطلاعات دانشجویی ,می تواند شامل نام دانشجو, آدرس و معدل نمرات او باشد و یک رکورد را در بخش type معرفی می کنیم  و معرفی آن با کلمه end  پایان می پذیرد.

Record Type = record

              Field 1 name : field 1 Type ; 

              Field 2 name : field 2 Type ;     

end;

حالت ترکیبی در یک رکورد امکان پذیر است همچنین یک رکورد می تواند از نوع ساده یا ترکیبی باشد مثلاً رکورد Address (آدرس) یا Age (سن)

مثال برای Age :

 Age : integer (صحیح ) 

YY :  (سال )

MM : (  ماه )

DD :  ( روز )

مثال

برای رکورد Student  

Student = record

نام   Sname : String (رشته)  [15] (طول رشته );

سن Age : integer  صحیح));

end;

داده های نوع اشاره گر (pointers)         

این نوع داده ها آدرس متغییر ها را در خود دارند.

Type

My first pointer=^integer;

My second pointer=^ My pointer data item;

My pointer data item=record

                                Name:  string10;

                                Age   :  integer;

                                Paid   :  boolean;

                                End;

Var

Numptr : My first pointer ;

Recptr   : My second pointer ;

ثابت Const

یک مقدارعددی یا یک رشته را به یک شناسه نسبت دهیم یعنی اگر عنصر داده در سراسر بر نامه ثابت باقی بماند .

تعریف یک ثابت به صورت کلی زیر است :

Const

نام شناسه =مقدار ثابت  ;

 

خلاصه ای در مورد عملگر ها

خلاصه فصل چهارم

دربرنامه نویسی  ساخت یافته یک برنامه به قسمت های کوچکتر و ساده ترتقسیم می شوددرهر قسمت, بر نامه نویسی به صورت مستقل انجام می شود.

ساختار بر نامه پاسکال از 3 قسمت اصلی ساخته شده   است:

1.     عنوان

2.     تعریف

3.     بدنه بر نامه

بخش عنوان شامل

1.     PROGRAM      نام برنامه  ;

2.     PROCEDURE    نام زیر برنامه;

3.     Function    نام زیر برنامه;

4.     Unit   نام;

بخش تعریف شامل

1.     بخش بر چسب

2.     بخش ثابت

3.     بخش نوع

4.     بخش متغییر ها

بخش بدنه شامل

1.     کلمات رزرو شده

2.     شناسه ها

3.     ثابت ها

4.     نماد ها

شناسه دارای 2 قسمت است :

1.     شناسه استاندارد

2.     شناسه تعریف شده توسط کاربر

انواع ثابتها

1.ثابت عددی                           2.ثابت رشته ای

در توربوپاسکال ثابت ها دو نوع می باشند :

1) ثابت های بدون نوع (const )        X=45         یا          Test="Turbo"

2) ثابت های دارای نوع( =20                (canst صحیح   x=integer  è 

تفاوت ثابت و متغییر

ثابت داده ای که در طول بر نامه تغییر نمی کند در حالیکه داده متغییر در زمانهای مختلف مقادیر متغییر را در خود دارد ثابت و متغییر می توانند هر یک از انواع داده را شامل باشند .

3 نوع عملگر وجود دارد

1.     عملگرهای حسابی یا ریاضی یا محاسباتی  

2.     عمل گرهای منطقی

3.     عمل گر مقایسه ای

عملگر ها

انواع عملگرها :

در یک محاسبه عملی که روی داده ها انجام می شود عمل گر می گویند  و داده هایی که روی آنها این عمل انجام می شود عمل وند می گویند .

3 نوع عملگر وجود دارد :

1- عمل گرهای حسابی یا ریاضی یا محاسباتی  :

عمل گر هایی که  برای انجام عملیات عددی به کار می روند عملگر های محاسباتی گویند.در پاسکال، شش نوع عملگر محاسباتی وجود دارد .در پاسکال عمل گر توان وجود ندارد.

عملگر های پاسکال عبارتند از :

1.      (جمع) +

2.     (تفریق) ـــ

3.     (تقسیم ) /

4.     div

5.     (ضرب) *

6.     mod

در برنامه نویسی عملگرها برای انجام محاسبات جبری باید داخل یک متغیر قرار گیرند .

در توربو پاسکال دو نوع تقسیم وجود دارد :

1.     تقسیم خارج قسمت صحیح

2.     تقسیم خارج قسمت اعشاری

تقسیم خارج قسمت صحیح

Div =این عملگر محاسباتی ٬تقسیم بین دو عملوند صحیح را انجام و جزء صحیح را به عنوان نتیجه اعلام می کند.

 تقسیم خارج قسمت اعشاری

/= تقسیم اعشاری با علامت / عمل می شودو در تقسیم اعشاری , عوامل تقسیم می توانند هر عددی باشند خارج قسمت اعشاری است .

Mod = این عملگر محاسباتی ٬تقسیم بین دو عملوند صحیح را انجام و باقی مانده را به عنوان نتیجه اعلام می کند.

منفی یکانی : علامتی که در کنار عدد می آید

 

-3+4

اولویت عملگر ها :

1- اول منفی یکانی یا مثبت یکانی                                        

2- پارانتز ()

3- توان ^

4- ضرب *

5- تقسیم /

6- جمع +

7- تفریق –

2- عمل گرهای منطقی :

برای داده هایی چون بولیین و رشته وکاراکترکاربرددارد.عمل گرهای منطقی عبارتند از:

AND, OR, XOR, NOT

برای اینکه بیت های متناظر دو متغیر بایتی را یعنی 8 بیت را با 8 بیت دیگر مقایسه کرده و یک بایت جدید ر ا بدست آور یم از این متغیر استفاده خواهیم کرد

 

اگر به عملگر های محاسباتی عملوند  integer بدهیم نتیجه چگونه خواهد بود؟

عمل گر محاسباتی	عملوند ها	نتیجه
+	integer	integer
ــــ	integer	integer
*	integer	integer
/	integer	Real
Div	integer	integer
Mod	integer	integer

 

 اگر به عملگر های محاسباتی عملوند  Real بدهیم نتیجه چگونه خواهد بود؟

 

عمل گر محاسباتی	عملوند ها	نتیجه
+	Real	Real
ــــ	Real	Real
*	Real	Real
/	Real	Real

 

نکته : با عملوند اعشاری نمی توان از عملگر mod ,div  استفاده کرد .

3.عمل گر های مقایسه ای

بیشتر در شرط ها به کار می رود

 

نماد های تربو پاسکال

نماد های توربو پاسکال :

یک نماد یک کاراکتر یا دنباله ای از کاراکتر هاست که معنی خاصی را در زبان های سطح بالا دارد .

نماد ها ی پاسکال عبارتند از :

نماد فاصله : برا ی جدا کردن اجزای یک برنامه به کار می رود .

# نماد چند : برای نشان دادن کد های اسکی به کار می رود

کدهای اسکی : کد های مختلفی برای کاراکتر ها وجود دارد که کد های همه کامپیوتر ها بر ابر باشد که اسکی می گویند . نحوه استفاده محیط dos در کد های اسکی Alt+ key pack  آن کاراکتر هایی که در صفحه کلید نباشد کاراکتر های  بالا ی 198یا کاراکتر های ویژه می نامند. هر خط فرمان 255کاراکتر قبول می کند .

$ :کاراکترفوق برای اعداد مبنای 16 به کار می رود هگزا دسیمال

و: برای مشخص کردن شروع و پایان یک رشته به کار می رود .

{ }: برای واردکردن توضیحات درقسمت های مختلف برنامه به کار می رود. مانند (* *)

( ):  برای نشان دادن شروع و پایان عبارت و list های  مختلف به کار می رود  .             

(*  *):برای واردکردن توضیحات درقسمت های مختلف برنامه به کار می رود .

*: به عنوان ضرب به کار می رود .

+: برای سه کار به کار می رود.

۱.اجتماع مجموعه هاست .

۲.برای الحاق یا اتصال رشته ها به کار می رود

۳.جمع

ــــ   : برای سه کار به کار می رود.

۱.جدا کردن اعداد

۲.برای منفی  کردن اعداد

۳.اشتراک مجموعه

. :برای انتخاب فیلد های یک رکورد به کار می رود همچنین به عنوان علامت ممیزدراعداد به کار می رود.  

• • : برای جدا کردن محدوده آرایه به کار می رود .                                                            ماتریس –درایه = مجموعه عناصر که درکنار هم جمع می شوندحداکثرمقدارحد بالا وحداقل مقدارحدپایین مثال :                          ["A"  • • "Z"]

/ :علامت تقسیم و تقسیم اعشاری

\: برای محاسبه باقی مانده صحیح

: : برای تعریف شناسه ها بکار می رود .

=: : برای جای گزینی مقادیر به کار می رود. مثال :وقتی می خواهیم بگوییم  X=10  باید در برنامه به صورت X :=10  بنویسیم .

;    : برای جدا کردن جملات و پایان دادن به تعریف ها به کار می رود .

@  :برای بدست آوردن آدرس یک شناسه به کار می رود .

[  ]: کوروشه باز برای مشخص کردن شروع یک اندیس آرایه و کروشه بسته برای مشخص کردن پایان اندیس یک آرایه به کار می رود .

^ : برای بدست آوردن مقدار یک اشاره گر به کار می رود .

  > علامت کوچکتر  < علامت بزرگتر٬ =< علامت بزرگتر مساوی ٬ => علامت کوچکتر مساوی ،<> علامت مخالف

نکته:برای استفاده از هر شناسه ای باید قبل از بکار بردن آن تعریف  کرده باشیم .

 

کلمات رزرو شده (کلمات کلیدی

کلمات رزرو شده (کلمات کلیدی )

کلماتی که منحصرا توسط یک زبان استفاده می شوند و نمی توان از آنها برای موارد دیگر استفاده کرد مثلا begin شروع کردن –const ثابت کردن –writeنوشتن

کلمات رزرو شده

Procedure	function	unit	Nil	program
Writeln	write	Readln	read	then
down to	record	array	for	word
Not	of	or	and	forward
File	case	const	real	end
Div	else	begin	if	do
Char	byte	while	integer	in
mod	pointer	with	label	Var
		label	Go to	type

شناسه

شناسه کلمه ای است که به وسیله آن به یک  محل حافظه مراجعه می کنیم شناسه دارای 2 قسمت است :

1.     شناسه استاندارد

2.     شناسه تعریف شده توسط کاربر

·        شناسه استاندارد

همچون کلمات رزرو شده هستند که در پاسکال تعریف خاصی دارند .اما بر خلاف کلمات رزرو شده می توانند برای اهداف خاصی ٬توسط برنامه نویس مجدا تعریف و مورد استفاده قرار گیرند با این وجود این کار توصیه نمی شود اگریک شناسه استاندارد را مجدا تعریف کنید پاسکال دیگر قادر نخواهد بود آن را با هدف اصلی اش بکار برد .

·        شناسه تعریف شده توسط کاربر

شناسه نامی است که به برخی از عناصر  برنامه مانند ثابت ,متغیر, زیر برنامه procedure  یا تابع٬یا برنامه نسبت داده می شود .

1)    یک شناسه بایستی با یک حرف کاراکتر یا زیر خط   شروع شود.

2)    شناسه می تواند شامل تعداد حروف و ارقام، زیر خط باشد .

3)    شناسه  از کلمات رزرو شده پاسکال نمی تواند باشد .

حداکثر طول یک شناسه به سیستم بستگی دارد و برخی کامپایلر ها کلیه کاراکتر هایی که بیشتر از طول خاصی در شناسه قرار گیرند نادیده می گیرند برای مثال ٬ اگر حداکثر طول 8 باشد ٬نمی توان هردو شناسه consonant2٬  consonant1 را در بر نامه تعریف کرد ٬ زیرا هر دوی آنها به عنوان یک شناسه در نظر گرفته می شوند و 8 کاراکتر اول هر دو یکی است.و امکان دارد در بعضی سیستم ها 64 کاراکتر اول هر دورا با هم مقایسه کنند .

ثابت:

ثابت مقداریست که تغییر پیدا نمی کند ثابت های توربو پاسکال بصورت عددی یا رشته ای می باشد .

ثابت عددی :

به صورتهای مختلفی نشان داده می شوند. مثلاً عدد 45 مثلاً 2- و 201

ثابت رشته ای:

مقدار آن ها رشته محسوب شده داخل علامت کوتیشن " computer "

در توربو پاسکال ثابت ها دو نوع می باشند :

 

1) ثابت های بدون نوع (const )        X=45         یا          Test="Turbo"

2) ثابت های دارای نوع( =20                (canst صحیح   x=integer  è

دلایل استفاده از ثابت ها:

برا ی صرفه جویی در حافظه بهتر است از ثابت های دارای نوع استفاده کنیم دارای تغییر دادن هستند .

به عبارت دیگربه صورت متغییر عمل می کنند که  دارای مقدار اولیه استولی ثابت های بدون نوع غیر قابل تغییر هستند .

تفاوت ثابت و متغییر

ثابت داده ای که در طول بر نامه تغییر نمی کند در حالیکه داده متغییر در زمانهای مختلف مقادیر متغییر را در خود دارد ثابت و متغییر می توانند هر یک از انواع داده را شامل باشند .

ساختار بر نامه پاسکال

ساختار بر نامه پاسکال هر بر نامه دارای 3 قسمت اصلی  است:

بخش عنوان :

 از کلمه PROGRAM استفاده می کنیم به دنبا ل کلمه PROGRAM نام برنامه می آید و انتهای آن; قرار میدهیم . نکته  :نا م بر نامه نمی تواند از کلمات رزرو شده باشد .                          

PROGRAM      نام برنامه;

هربرنامه می تواند شامل زیر بر نامه باشد هر زیر بر نامه به صورت برنامه مستقل عمل خواهد کرد .بنابراین زیر برنامه خودش شامل بخش عنوان خواهد بود 2 حالت زیر بر نامه می توانیم داشته باشیم

PROCEDURE    نام زیر برنامه;

Function    نام زیر برنامه;

بخش عنوان دیگری می توانیم داشته باشیم   unit است .

Unit   نام;

عبارت USES

این عبارت  units را که مورد  استفاده بر نامه است, مشخص می سازد . یونیت ها  کتابخانه هایی هستند که کمپایل شده ودر بر نامه ها مورد استفاده قرار  می گیرند. با نوشتن نام یونیت ها در جلوی uses  , می توان از امکانات موجود در آن استفاده کرد . در این صورت اگر بر نامه شما یک روتین فر عی را خواند که در متن برنامه نباشد آنرا در یونیت یاد شده جستجو خواهد کرد .

بخش تعریف

به کامپایلر می گوید که بر نامه به چه سلول هایی ازحافظه نیاز دارد . بخش تعریف  شامل بخش های زیر است:

1.     بخش بر چسب

2.     بخش ثابت

3.     بخش نوع

4.     بخش متغییر ها

بخش بر چسب LABEL))

LABEL بخشی از کامپیوتر است که در آن بر چسب هایی وجود دارد که کنترل کامپیوتر به آنها هدایت می شود. متخصصین کامپیوتر  سعی بر آن دارند که جهت انشعاب به بر چسب های یاد شده از دستور GOTOاستفاده نکنند .

ثابت Const

در این بخش از بر نامه ثابت های بر نامه معرفی می شوندکه یک مقدارعددی یا یک رشته را به یک شناسه نسبت می دهیم تعریف یک ثابت به صورت کلی زیر است :

Const

نام شناسه =مقدار ثابت  ;

بخش نوع(TYPE)

در این بخش شما داده هایی را که خود ساخته اید معرفی می کنید ,داده هایی که نیاز شما را مرتفع سازد. متغییر TYPEرا به صرف نوشتن نمی توان مورد استفاده قرار داد بلکه در بخش VARکه به دنبال آن می آید باید متغییر ها تعریف شوند.

بخش متغییر ها(VAR)

متغیرنامی است برای محلی ازحافظه داده می شودوبرای نگه داری موقت داده بکار می روددراین بخش نام وانواع متغییرهامعرفی می شودشکل کلی استفاده ازمتغیر ها در طرح زیر می باشد :

Var

 نوع متغییر : نام متغییر        ;

بد نه برنامه (بخش بلاک ):

بخش بلاک block

برای بر نامه ها و زیر بر نامه دستورات داخل کلمات end و begin  وارد می شود و این محدوده را بلاک گوییم اگربلاک مربوط به بر نامه اصلی باشد پس از end نقطه می گذاریم و اگربلاک مربوط به زیربرنامه باشدپس از end ;می گذاریم بلاک ها شامل دستورالعمل ها یی مثل تخصیص مقادیر به متغیر ها یا فراخوانی روال ها و یا توابع دیگر بکار می رود .

بلاک مربوط به برنامه اصلی

Begin         ---------------         ---------------         ---------------         ---------------         --------------- End;

بلاک مربوط به زیربرنامه

Begin         ---------------         ---------------         ---------------         ---------------         --------------- End•

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  بخش بدنه برنامه شامل بخش های زیر است:

1.     کلمات رزرو شده

2.     شناسه ها

3.     ثابت ها

4.     نماد ها

 

آشنایی با برنامه نویسی پاسکال

مفاهیم ابتدایی پاسکال 

زبان پاسکال یکی از زبان های بر نامه سازی است که ویژگی آموزشی بسیار بالایی دارد زیرا بسیار منظم و دقیق و خوانااست واین باعث می شود درک کردن بر نامه های این زبان بسیار راحت باشداین زبان  به علت ساخت یافتهstructed)) بودن خطاهای  احتمالی اندک دارد.یکی  از مزایای زبان  پاسکال تشابه بر نامه های آن با زبان انگلیسی است . 

برنامه نویسی ساخت یافته

روش ساخت یافته در اوایل دهه هزار و 970پایه گذاری شده در روش ساخت یافته یک برنامه به قسمت های کوچکتر و ساده ترتقسیم می شوددرهر قسمت بر نامه نویسی به صورت مستقل انجام می شود ویکی از اهداف برنامه نویسی  کاهش استفاده از go to  می باشد. که به جای آن یک مجموعه کامل از ساختار های کنترلی برنامه ایجاد می شود .

ورژن یا نسخه :نگارش هر نرم افزار را نشان می دهد .

پاسکال دارای ورژن های مختلفی است .که عبارتند از:

پاسکال ورژن های	95	98	2000	1.3
توربو پاسکال تحت ویندوز		ویرژن های 1.5و 7
برلند پاسکال     Borland  Pascal

پاسخ به سوالات تشریحی آموزش نصب پاسکال

پاسخ سوالات تشریحی

 

1) نامه پاسکال در همه سیستم  عامل ها قابل اجرا است و بر ای نصب نیاز به حداقل حافظه دارد ولی در مورد اجرا (مقدار استفاده از حافظه)بستگی به برنامه دارد .هر چند که پاسکال برنامه تحت DOSاست می تواند در سیستم عامل های دیگری چون WINDOSیا UNIX... نصب واجرا شود.

2) براي ايجاد فايل جديد از منوي File گزينة New را انتخاب مي کنيم. وبرای باز کردن فايل از منوي File گزينه Open را انتخاب مي کنيم.

3)  برای save تمام بر  نامه های باز در پاسکال از گزینه all….. Save استفاده می کنیم .

4)  از ترکیب کلید alt+F3 استفاده می کنیم .

5)  برای مشاهده محتوای متغیر ها از کلید ctrl+F7  استفاده می کنیم .

6)  معادل گزینه zoom در منوی windowsدر محیط توربوپاسکال است .

7)  پنجره watch در محیط پاسکال برای مشاهده محتوای متغیر ها است.

8) کلیدF4 برای مشاهده محتوای متغیر ها در خط خاصی از برنامه میشود و این کار باعث توقف موقت برنامه می شود.

9)  کلید F8 برای اجر ای خط به خط بر نامه به نحوی که زیر برنامه به صورت یکجا فراخوانی شود.

10)           کلیدF6 برای حرکت در پنجره های پاسکال استفاده می شود.

 

سوالات تشریحی آموزش نصب پاسکال

سوالات  تشریحی

1)امکانات مورد نیاز برای نصب و اجرای بر نامه پاسکال را توضیح دهید ؟

2) براي ايجاد فايل جديدو باز کردن فایل ایجاد شده از کدام منو استفاده می کنیم ؟

3)  برای save تمام بر  نامه های باز در پاسکال از کدام منو و گزینه استفاده می کنیم ؟

4)  برای بستن پنجره جاری در توربوپاسکال از ترکیب کدام کلید ها استفاده می کنیم ؟

5)  جهت مشاهده محتوای متغیر از کدام کلید ها استفاده می کنیم ؟

6)  کلید F5 معادل کدام گزینه در توربوپاسکال است؟

7)  پنجره watch در محیط پاسکال برای چیست؟

8)  کلید F4 در محیط پاسکال چه کاری را انجام می دهد ؟

9)   کاربرد کلید F8 در محیط پاسکال را بنویسید ؟

10)کلید F6 در محیط پاسکال چه کاری را انجام می دهد ؟

دانلود برنامه پاسکال

این هم لینک دانلود پاسکال موفق وموئد باشید.

 ۱۰ الی ۱۵دقیقه زمان برای دانلود نیاز دارید.

داونلود برنامه پاسکال

آموزش نصب پاسکال

آموزش نصب پاسکال

امکانات مورد نیاز برای نصب و استفاده از برنامه پاسکال

در همه سیستم  عامل ها قابل اجرا است

بر ای نصب نیاز به حداقل حافظه دارد

 ولی در مورد اجرا (مقدار استفاده از حافظه)بستگی به برنامه دارد .

نکته :

هر چند که پاسکال برنامه تحت DOSاست

می تواند در سیستم عامل های دیگری چون WINDOSیا UNIX... نصب واجرا شود

آموزش نصب برنامه پاسکال:

دو روش برای تهیه برنامه پاسکال وجود دارد:

1)اول اینکه این برنامه را ازطریق شبکه اینترنتی www.freepascal.org  داونلود کنیم

پس از کلیک روی گزینه download در صفحه ایی که ظاهر می شود محیطی که می خواهیم برنامه را در آنجا نصب کنیم انتخاب می کنیم

 مثلا ( dos یا windows98 و...) سپس مراحل نصب طی می شود و

 برنامه قابل اجراست .

2)راه دوم این است که برنامه را از هرگونه حافظه جانبی که برنامه پاسکال را دارا می باشد( که رایج ترین آنها Cd است ) نصب کنیم به شرح زیر :

ابتدا به my computer  رفته درایو مربوط به Cd  را انتخاب کرده وپوشه turbo Pascal  یا  TP را انتخاب می کنیم اگر در محیط DOS  بخواهیم عمل نصب را انجام دهیم پس از وارد شدن به پوشه مذکور آیکون install را بر می گزینیم و اگر در محیط windows بخواهیم این برنامه را نصب کنیم بهتر است ابتدا پوشه مورد نظر را در  هارد کامپیوترمان ذخیره کنیم سپس از طریق آیکون install مراحل نصب را طی کنیم .

نحوه اجرای برنامه پاسکال

نحوه اجرا در محیط  DOS

ابتدا سیستم  اعلان روبرو را نمایش می دهد     <C:\

این اعلان نشان می دهد که کامپیوتر آماده است تا چیزی را تایپ کنیدو آنرا انجام دهد .

برا ی ورود به شاخه ای ابتدا ازدستورCDکه مخفف(CHANGE  DIRECTORY) است استفاده می کنیم.

حال به زیر دایرکتوری بروید کهه حاوی بر نامه پاسکال است حال به عنوان مثال پاسکال در درایو Cو زیر دایرکتوری BP\BIN   است

C\> CD\BP\BIN                                                                                                            

C\ CD\BP\BIN>TP

آنگاه بر نامه پاسکال اجرا می شود.

نحوه اجرا در محیط WINOWS

براي اجراي پاسکال وارد My Computer مي شويم سپس وارد درايو محتوي فايل ها مي شويم پوشه ای به نام TP ظاهر مي شود وارد پوشه مي شويم ، اين پوشه حاوي 3 پوشه دیگر به نام های :

BIN، UNIT، BGI است. وارد BIN مي شويم و فايل Turbo.exe را اجرا مي کنيم.

در ويندوز 98، ويندوز اجازه نمي دهد که فايل Turbo.exe (فايل اجرايي پاسکال) اجرا شود، به اين دليل بايد از فايل Tpx.exe استفاده کنيم. براي اين کار مراحل بالا را طي کرده منتها بجاي اجراي فايل Turbo.exe، فايل Tpx.exe را اجرا مي کنیم.

جهت باز کردن منوها یا توسط ماوس یا از طریق پایین نگه داشتن کلید Altو اولین نام هر گزینه(که توسط رنگ قرمز مشخص شده اند ) می توان عمل مورد نظر را انتخاب کرد.

براي ایجاد فایل جدید از منو ی File گزینه New را انتخاب مي کنيم.

برای باز کردن فايل از منوي File گزينه Open را انتخاب مي کنيم، (ميانبر F3)

برای save کرد ن از گزینه save استفاده می کنیم . (ميانبر F2)

برای save مجد بر نامه در مکان دیگر از گزینه save as…. استفاده می کنیم .

برای save تمام بر  نامه های باز در پاسکال از گزینه all….. Save استفاده می کنیم.

برای print کردن برنامه از گزینه print استفاده می کنیم.

برای خروج از برنامه پاسکال ازگزینه exit استفاده می کنیم. (ميانبرAlt+ x )

برای باز کردن فايل از منوي File گزينه Open را انتخاب مي کنيم، (ميانبر F3)و پنجره زیر باز می شود برای مشخص کردن نام  فایل را همرا با مسیر فایل  در قسمت  name تایپ می کنیم و یا می توانیم از لیستی که اسامی فایل ها در آن قرار دارد ودر پایین پنجره واقع شده نام فایل را انتخاب کرد واگر ماوس نباشد می توان ارز دکمه tab برای دستیابی به لیست فایل ها استفاده کرد .و سپس  برای انتخاب فایل مربوط ازکلیدهای فلش دار بالا وپایین استفاده کنید.

برای ذخيره سازي فايل از منوي File گزينة Save را انتخاب مي کنيم. ( ميانبر F2)و پنجره زیر نمایان می شود .که مانند پنجره open است.

برای ایجاد تغییرات در برنامه می توانیم از منوی edit استفاد ه کنیم . که گزینه های منو عبارتند از:

:  Undo برگشت به حالت قبلی

Redo   : برگشت به حالت بعدی

Cut      :  بریدن از قسمتی یا کل بر نامه

Copy   : کپی کردن قسمتی یا کل بر نامه

Paste   : چسباندن ،افزودن

Clear   : پاک کردن قسمتی یا کل بر نامه

Show clipboard   :  وقتی قسمتی راکپی یا cut می کنیم در این قسمت نشان داده می شود.

بر ا ی کامپایل کردن compile  برنامه از منوی compileگزینه compile میانبر (alt+f9) استفاده می کنیم و اگربر نامه درست باشد پنجره زیر نمایش داده می شود .

اگر بر نامه درست نباشد error  می دهد.

برای اجرای برنامه از منوی Run   گزینه Run میانبر (ctrl+f9) استفاده می کنیم.

پاسخ به سوالات

پاسخ سوالات تشریحی

 

1)الگو ریتم لیستی از دستور عمل ها ست  که مراحل مختلف کار را به زبان دقیق و با جزئیات کافی بیان می کند ودر آن تر تیب  مراحل و خاتمه پذیر بودن عملیات باید کاملا مشخص باشد .

 

2)الگوریتم ها مراحل زیر را دارند :

v                 خواندن داده ها

v                 انجام محاسبات

v                 چاپ نتایج

و هر یک از قسمت ها با بررسی دقیق ممکن است به بخشهای کوچکتری تقسیم شود

 

 

3)سه روش بیان الگوریتم عبارتند از:1- بیان الگوریتم با جملات فارسی 2- بیان ریاضی الگوریتم  3- بیان الگوریتم توسط شکل ها مانند (فلوچارت ٬نمودارNS)

 

4) (aطولانی بودن الگو ریتم  است .(bاز دستور های الگوریتم تفسیر های گوناگونی می شود .

 

5)متغییر نامی است که به کمیتی داده می شودو مقدار آن ممکن است در طول اجرای الگوریتم تغییر کند . محلهای ذخیره ورودی ها و خروجی های الگوریتم هستند

 

 6)وقتی الگوریتم طولانی باشد و یا پیچیدگی الگوریتم بیشتر شود مراحل الگوریتم دشوار می شود.

 

 7) در بیان الگوریتم توسط تعدادی شکل خاص استفاده می شود .که فلوچارت یا نمودار گردش کار می گویند

 

 

9) حل مسئله با متغییر کمکی T یک متغییر کمکی  است .

1)wوY را بخوان

2)W   ç T

3)  Y ç W

4)T   ç   Y

5) پایان

حل مسئله بدون  متغییر کمکی

1)Wو Yرا بخوان

 ۲)

3)Y- W   ------>            Y

 

4)W-Y      ------->      W

5) Yو W را چاپ کن

6)پایان

10)

متغییر ها

عدد اولx

عدد دوم y

مقداربزرگترmax

 

X (1و y را بخوان

2) اگرx>y آنگاه xرا max وگرنه y را max قرار می دهیم    max

Max (3 را چاپ کن

(4پایان

11)

X (1 رابخوان

(2اگر x>0 آنگاه 3*x- 5 در متغییرy قرار می دهیم          

(3وگرنه ٬ اگرx=0 آنگاه   2 را در متغییرy قرار می دهیم                

(4وگرنه 2*x+1 را در متغییرy قرار می دهیم                          

X (5و y را چاپ کن

(6پایان

12)در سری نوشته شده یک در میان منفی است پس ابتدا متغییری مثل Si را در نظر میگیریم تا علامت عدد را تعیین کند ابتدا مقدار آن را یک تعیین می کنیم (چون اولین علامت + است) و پس از هر مرحله علامت آن  را تغیر می دهیم (از 1به1- و از 1- به 1)

S را 0  قرار میدهیم

si را 1 قرار میدهیم

i را 1قرار میدهیم

متغیر  ها

علامت Si

تعداد جمله N

شمارنده       i

مجموع سری  S

N را بخوان

تا زمانی که   <=N  i    دستورات 6 تا 8 ر ا اجرا کن

S*Si+1در S قرار دهید

–Si =     Si

1+i   را در iقرار دهید

پایان حلقه

پایان

سوالات تشریحی

سوالات تشریحی

 

1.    الگو ریتم چیست؟

 

2.    مراحل طراحی الگوریتم را نام ببرید ؟

 

3.    انواع روشهای بیان الگوریتم را نام ببرید ؟

 

4.    اشکالات بیان الگوریتم با جملات فارسی را بنویسید؟

 

5.    متغییر چیست ؟

 

اشکالات بیان الگوریتم به زبان ریاضی را بنویسید؟

 

6.    فلوچارت چیست؟

 

 

7.  الگوریتمی  که دومقدار را از ورودی خوانده ٬در دو  متغییر  W٬Z قرار می دهد و سپس محتویات آن دو را با هم  عوض کرده ٬در خروجی چا پ می کند؟(یکبار باکمک متغیر مککی و بار دیگر بدون متغییر کمکی حل کنید )

 

8.    الگوریتمی بنویسید که دو مقدار را از ورودی خوانده٬ مقدار بزرگتر را در خروجی چاپ کند ؟

 

 

9.     الگوریتمی بنویسیدکه مجموع Nجمله ازسری زیررامحاسبه کند ؟ (فلوچارت هم رسم کنید) S= 1 – 2 +   3 - 4 + 5 – 6 +….+N

آشنایی کلی در مورد الگوریتم

الگو ریتم : لیستی از دستورعمل هاست  که مراحل مختلف کار را به زبان دقیق و با جزئیات کافی بیان می کند ودر آن تر تیب  مراحل و خاتمه پذیر بودن عملیات باید کاملا مشخص باشد .

طراحی  الگوریتم برای مسئله

الگوریتم ها مراحل زیر را دارند :

1- خواندن داده ها

2- انجام محاسبات

3- چاپ نتایج

چگونگی حل مسئله

شناخت مسئله

طرح نقشه حل مسئله

تحلیل راه حل مسئله

روشهای بیان الگوریتم

3روش بیان الگوریتم عبارتند از :

بیان الگوریتم با جملات فارسی

بیان ریاضی الگوریتم

بیان الگوریتم توسط شکل ها مانند (فلوچارت ٬نمودارNS)

اشکال عمده بیان الگوریتم با جملات فارسی:

طولانی بودن الگوریتم  است .

از دستور های الگوریتم تفسیر های گوناگونی می شود .

اشکالات عمده بیان ریاضی الگوریتم :

وقتی الگوریتم طولانی باشد و یا پیچیدگی الگوریتم بیشتر شود مراحل الگوریتم دشوار می شود.

بیان الگوریتم توسط شکل ها:

به روش ها ی متفاوت امکان پذیر است. یکی از این روشها فلوچارت (flowchart) نام دارد که به آن نمودار گردش نیز می گویند وروش دیگر بیان الگوریتم توسط شکلها ٬ نمودار  NSاست .

نکته :در بیان الگوریتم توسط فلوچارت ٬از تعدادی شکل خاص استفاده می شود .

مثال برای الگوریتم

مثال :الگوریتمی به زبان یاضی بنویسید که مجموع دو عدد را محاسبه کند ؟

1.      AوB را از ورودی بخوان

2.      A+B -------> SUM 

3.      SUM را چاپ کن

4.      پایان

نکته1: 

AوB عدد هستند  و   SUM    مجموع اعداد   است              

 

نکته2:

A٬ B٬ SUM  را می توان متغییر نام  برد و علامت " ------>"   به معنی انتساب است . و یا علامت "+" به معنی جمع کردن است .

نکته : از این پس وقتی می گوییم الگوریتمی بنویسید منظور الگوریتمی به زبان ریاضی بنوسید .

بیان الگوریتم توسط شکل ها:

به روش ها ی متفاوت امکان پذیر است. یکی از این روشها فلوچارت (flowchart) نام دارد که به آن نمودار گردش نیز می گویند وروش دیگر بیان الگوریتم توسط شکلها ٬ نمودار  NSاست .

فلوچارت(flowchart)  

در بیان الگوریتم توسط فلوچارت ٬از تعدادی شکل خاص استفاده می شود . که به شرح آنها می پردازیم :

علامت های شروع و پایان  

علامتهای  شروع و پایان ٬ به صورت بیضی است که در داخل انها کلمه "شروع" و "پایان "نوشته می شود

آشنایی با الگوریتم

الگوریتم از نام ابو جعفربن موسی خوارزمی ریاضیدان و منجم  ایرانی در قرن دوم هجری گرفته شده است.

الگوریتم چیست ؟

الگوریتم لیستی از دستورعمل هاست  که مراحل مختلف کار را به زبان دقیق و با جزئیات کافی بیان

می کند ودر آن تر تیب  مراحل و خاتمه پذیر بودن عملیات باید کاملا مشخص باشد .

منظور از کلماتی که زیر شان خط کشیده شده است:

زبان دقیق:به این علت لازم  است که اجرای الگوریتم درستبه همان صورتی که مورد نظر نویسنده الگوریتم است به عنوان مثال در الگوریتم مصرف دارو ما اگر نوع قاشق را نگوییم ممکن است از نظ افراد مختلف دارای اندازه متفاوتی باشد این امر باعث می شود که مصرف کننده دارو بدون آنکه متوجه باشد دارو را به شکل غلط مصرف کند

جزییات کامل :به این علت لازم است که در طول اجرای الگوریتم عوامل ناشناخته ای پیش نیاید .

ترتیب مراحل :اگر ترتیب مراحل الگوریتم مشخص نباشد ممکن است در هر بار اجرای الگوریتم دستورات گوناگونی اجرا شوند و نتایج متفاوتی حاصل گردد.

شرط خاتمه الگوریتم : اگر این شرایط رعایت نشود انجام عملیات هیچگاه خاتمه نمی یابد و الگوریتم به مدت نا محدودی اجرا می شود .

طراحی  الگوریتم برای مسئله

الگوریتم ها برای حل مسئله نوشته می شوند مشکل ترین بخش حل مساله طراحی الگوریتم برای آن است طراحی الگوریتم ابتدا مراحل کلی انجام کار را مشخص می کند و با حل هر مرحله ی اصلی کل مساله حل می شود .

 

الگوریتم ها مراحل زیر را دارند :

1- خواندن داده ها

2- انجام محاسبات

3- چاپ نتایج

و هر یک از قسمت ها با بررسی دقیق ممکن است به بخشهای کوچکتری تقسیم شود .منظور از اجرای الگوریتم دنبال کردن کلیه دستورات الگوریتم و اخذ نتیجه مطلوب است.

چگونگی حل مسئله

برای حل یک مسئله در کامپیوتر باید راه حل آن توسط کاربر و یا بر نامه نویس به صورت تر تیبی از مراحل عملیاتی داده شود .در واقع حل مسئله به عهده کاربر می باشد و کامپیوتر خود قادر به  حل مسئله نخواهد بود به منظور حل یک مسئله باید سه عامل مهم زیر در نظر گرفت:

الف)شناخت مسئله

در بر خورد با مسئله باید تمام مراحل زیر در نظر گرفت :

1)  د اده ها یعنی اینکه مفروضات  مسئله کدام ها هستند و چه نتایجی از آنها حاصل می شود .

2)  مجهول ها  یعنی اینکه مسئله چه می خواهد و باید در جستجو ی چه باشیم .

3)  ارتباط بین داده ها ومجهولات یعنی اینکه  در مسائل با بر قر ای  ار تباط منطقی بین داده ها و مجهولات بتوانیم آن مسئله را حل کنیم .

ب)طرح نقشه حل مسئله :

پس از شناخت مسئله باید برای حل آن نقشه ای در نظر گرفت و معمو لا شیوه ای برای این کار به کار گرفته می شود روش الگوریتم می باشد.

ج)تحلیل راه حل مسئله :

روشهای بیان الگوریتم

3روش بیان الگوریتم عبارتند از :

1)                     بیان الگوریتم با جملات فارسی

2)                     بیان ریاضی الگوریتم

3)                     بیان الگوریتم توسط شکل ها مانند (فلوچارت ٬نمودارNS)

بیان الگوریتم با جملات فارسی

در این روش الگوریتم بدون استفاده از نماد های خاصی ذکر می شود.

اشکال عمده این روش :

1)   طولانی بودن الگوریتم  است .

2)   از دستور های الگوریتم تفسیر های گوناگونی می شود .

مثال:الگوریتمی بنویسید که مجموع دو عدد را محاسبه کند ؟

1)   اولین عدد را انتخاب وبر روی کاغذ بنویسید .

2)   دومین عدد را انتخاب وزیر همان عدد بر روی کاغذ بنویسید .

3)   دوعدد نوشته شده روی کاغذ راباهم جمع کنید ومجموع را زیر آن دو عدد روی کاغذ بنویسید.

4)   سومین عدد که روی کاغذ نوشته شده مجموع دو عدد است.

5)   پایان

بیان ریاضی الگوریتم

الگوریتم به زبان ریاضی دقیق تر از الگوریتم به زبان فارسی است . و باید بگوییم که این روش هم تنها راه بیان دقیق مراحل الگوریتم نیست در بیان الگوریتم  به زبان ریاضی بانماد هایی  سرو کار داریم که این  نماد ها ٬محلهای ذخیره ورودی ها و خروجی های الگوریتم هستند این نماد هارا متغییر می نامیم به عبارتی می توان گفت متغییر نامی است که به کمیتی داده می شودو مقدار آن ممکن است در طول اجرای الگوریتم تغییر کند .

اشکالات عمده این روش:

وقتی الگوریتم طولانی باشد و یا پیچیدگی الگوریتم بیشتر شود مراحل الگوریتم دشوار می شود.

مقایسه زبان  پاسکال با دیگر زبان های برنامه نویسی

 

زبان های سطح بالا	توضیحات
پاسکال	زبانی آموزشی است که برای فراگیری بر نامه نویس به شکل دقیق و منظم به کارمی رود
فرترن	برای مهندسی و کار بردی های  علمی مورد استفاده قرار می گیرد
بیسیک	زبان ساده در حد دانش آموزانم طراحی شده است .
کوبول	برای برنامه نویسی تجاری
C	برای نوشتن نرم افزار های سیستم
C++	نسخه توسعه یافته از Cکه بر نامه سازی شی گرا را حمایت می کند

 

مقدمه ای راجع به برنامه نویسی پاسکال

pascalدر اوایل سال 1970 بعنوان زبانی برای آموزش مفاهیم اساسی علوم کامپیوتر وطراحی الگوریتم بوجود آمد. این زبان در واقع نسل جدید زبان ALGOL می باشد که با همین حروف در دهه1960 فعال بود .می توان گفت زبانهای جدیدتری چونada Modula2, ریشه گرفته از سبک و ساختار pascal  هستند .تاریخ پیدایش پاسکال بدون بررسی تاریخچه ALGOL ناقص خواهد بود (Algoritmic language)در سال 1958 زمانی که یک کمیته پژوهشی از GAMM(سازمان اروپایی دانشمندان علوم کامپیوتر)وACMمخففAssociation for Computing Machinery) )(انجمن ماشین های محاسباتی که این انجمن در سال 1947 به منظور پیشبرد دانش و عملکرد فنی کارشناسان پردازش اطلاعات تاسیس شد) در زوریخ با یکدیگر دیدار نمودند و گزارشی در مورد زبان بین المللی جبر یا IAL منتشر ساختند( که این زبانها بعد ها تحت نام ALGOL58 مورد توجه زیادی قرار گرفتند و روی ماشین های متعددی قابل اجرا گردیدند و متخصصان آمریکایی و اروپایی برای تکمیل این نسخه در سال 1960 در پاریس با هم ملاقات کردند و نام نسخه جدید را ALGOL60 قرار دادند) ALGOL  در میان دانشمندان و کارشناسان کامپیوتر در اروپا محبوبیت زیادی پیدا نموده و به یک زبان جهانی برای تشریح الگور یتم های مختلف تبدیل گشت .در سالهای 1980 مقالات زیادی برای گسترش ALGOL  ارائه گشت Niklaus Wirth یکی از اعضای اصلی کمیته کاربردی ALGOL ویرایش جدید از این زبان را تحت نام ALGOL-W طراحی کرد و پس از آن کمیته یک نسخه بسیار جالب بنام ALGOL68 طراحی نمود در حالی که نسخه های قدیمی ALGOL زبانی برای برنامه نویسی های علمی و مهندسی بود نسخه جدید ALGOL68 یک زبان با اهداف عمومی با کاربردهای گسترده در مسائل مختلف بود پس از این نسخه متخصصین با هم به مشکل برخوردند و گفتند که این  ALGOL68بیشتراز آنکه یک زبان علمی باشد بلند پروازانه طرح شده در همین زمان Writh در حال طراحی جانشینی به جای ALGOL68 بود که از پیچیدگی کمتری برخوردار باشد و اولین کامپایلر زبان جدید در سال 1971 تکمیل گشت و نسخه تجدید نظر شده در سال 1973 ارائه شد و Wirth نام این برنامه را پاسکال گذاشت, هر چند نسخه های مختلف این زبانpascal را به صورت یک زبان با اهداف عمومی در آورده اند ولی اساساًپاسکال به عنوان زبانی برای آموزش طراحی الگوریتم و روشهای برنامه نویسی , شناخته شده است شبیه به آنچه در مورد ALGOL گفته شد PASCAL نقشی مشابه را به عنوان زبان اصلی بیان و تشریح الگوریتم در ژورنالها بازی می نماید .پس جای تعجب نیست کهPASCAL به عنوان اولین زبان اصلی آموزش کامپیوتر در دانشگاهها استاندارد شده است چون بهترین و مناسبترین زبان است . دلیل این که برتری این است که چون هنوز زبان سطح بالایی به زیبایی و گویایی و خوانایی زبان پاسکال بوجود نیامده است.منظور از گویایی و خوانایی برنامه: (  یعنی هر برنامه نویس دیگری می تواند بدون مشکل منطق برنامه را تعقیب کند  )دستور های پاسکال طوری است که گویی یک متن ساده انگلیسی می نویسید و از قابلیت حمل و جابجایی بسیار بالایی برخوردار است وبراحتی برنامه های نوشته شده با این زبان را ر وی هر کامپیوتر دیگر کامپایل و اجرا کنید هدف از طراحی پاسکال برنامه ساخت یافته ای است که در آن روش طراحی از بالا به پایین, اجرای متوالی دستورها, استفاده از دستورهای شرطی, و حلقه و عدم استفاده از دستور کنترلی غیر شرطیمثل goto توصیه شده است

 

بر نامه چیست؟

بر نامه چیست ؟ به مجموع دستور العمل هایی که برای انجام کار خاصی و با تر تیب خاصی نوشته شده اند گفته می شود توجه داشته باشید این دستوالعمل ها باید به تر تیب اجرا شوند . زبان های بر نامه نویسی کامپیوتر تحت بر نامه ای که به او داده می شود کار می کند اما اینکه چگونه این بر نامه ها به او داده می شود به عهده زبان بر نامه نویسی است به عبار ت دیگر زبان یک سیستم ارتباطی است وهرزبان بر نامه نویسی مجموعه ای ایست از علائم و قواعد و دستور العمل هایی که امکان ارتباط باکامپیوتر را برای کاربر فراهم می کند . به طور کلی این دستور العمل ها را به گروههای زیر تقسیم می کنیم: 1)دستور ورودی و خروجی : این دستور ها ارتباط بین دستگاه های ورودی و خروجی و پردازشگر مرکزی را بر قرار میکند دیسک ها هم ورودی و هم خروجی 2)دستور های محاسبه : دستور هایی هستند امکان عملیات جمع وتفریق وتقسیم و ضرب را فراهم می کند . 3)دستور های منطقی و مقایسه ای : این دستور ها به منظور انتقال کنترل بر نامه و انتخاب کردن و هم چنین ایجاد حلقه های تکرار مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین در حین پردازش2 داده بر اثر اجرای یک دستورالعمل که از نوع منطقی می باشد باهم مورد مقایسه قرار می گیرند . 4)دستور های ذخیره و باز یابی : این دستور به منظور ذخیره کردن و باز یابی کردن اطلا عات به کار برده می شود . زبانهای برنامه سازی از نظر کاربردی برای انواع کار ها ی مختلف زبان های بر نامه نویسی خاصی وجود دارد بعضی از موارد کار برد زبانهای بر نامه سازی عبارتند از : 1)امور آموزشی: زبان های بر نامه سازی بیسیک و پاسکال به دلیل داشتن ویژگی های آموزشی به عنوان اولین زبان آموزشی مورد استفاده است . 2)بر نامه نویسی سیستم : زبان های مثل اسمبلی (assembly)٬cوada برای نوشتن نرم افزار های سیستم مورد استفاده قرار می گیرد . 3)هوش مصنوعی : زبان هایی مثل lisp٬ prolog برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد . 4)امور تجاری: در نوشتن بر نامه های کاربردی در زمینه تجاری از زبانهای بر نامه سازی و نرم افزار های خاصی استفاده می شود .بعضی از این نرم افزار هاعبارتند از : foxpro٬paradox 5)امور ویرایش متن ها : در این خصوص از زبانی به نام snobal استفاده می گردد. انواع زبانهای بر نامه سازی 1) زبان های سطح پایین low level: زبان هایی هستند در سطح ماشین و به دور از زبان طبیعی و محاوره ای انسان می باشد این زبان ها به سخت افزار ها وابسته اند به طوریکه هر پردازش گر زبان خاص خود را دارد کار کردن با این زبان ها مشکل بوده و نیاز به تخصص بوده و همچنین خطایابی وبررسی بر نامه ها به راحتی امکان پذیر نیست ولی به علت نزدیکی به سخت افزار سرعت اجرای بر نامه در این زبان بالااست . زبان های سطح پایین low level به دو دسته تقسیم می شوند : A.) زبان ماشین : مجموعه ای از صفر ویک از ان که به سخت افزار نزدیک است سرعت بالا دارد قوی هستند خیلی از کار ها را انجام می دهند .نیاز به مترجم نداردبه دلیل اینکه برنامه های این زبان باید در مبنای 2 نوشته شوند ٬بر نامه نویسی در آن بسیار دشوار است . B.) زبان اسمبلی : زبان ماشین است با این تفاوت که یک سری از دستورات به صورت کد در آمده است . بنابراین این روش بر نامه نویسی برای تبدیل این کد ها به زبان ماشین از نرم افزار خاصی به نام اسمبلر استفاده می شود .در مواقعی که نیاز به سرعت زیاد و زمان واقعی (real time)باشد بیشتر از این زبان بر نامه نویسی استفاده می گردد بر نامه نویسی در این زبان مستلزم آشنایی با سیستم است و دارای دشواری های خاص خودش است. 2) زبان های سطح بالا high level: دارای قواعدی نزدیک به زبان محاوره ای انسان می باشد که در آنها از علائم ٬حروف و کلمات زبان طبیعی استفاده شده پس این زبا ن ها نیاز به متر جم و مفسر دارند به طوریکه بر نامه را برای کامپیوتر قابل در ک نمایند وابستگی این زبان ها به سخت افزار خیلی کم است که می توانیم بگوییم وابستگی ندارد به خاطر اینکه در تمام کامپیوتر ها یی که باهم سازگاری دارند قابل استفاده می باشد به شرط اینکه متر جم ها ی آن برنامه در آن کامپیوتر وجود داشته باشد کار کردن با زبان های سطح بالا آسان تر است ولی سرعت اجرای بر نامه ها پایین تر است حتی خطا بی و بررسی بر نامه ها در این زبان راحتتر است رایج ترین این بر نامه ها عبارتند از :pascal٬c+٬c#٬fortran ٬basic٬……. 3) زبان های بسیار سطح بالا: زبانهای بانک اطلاعاتی و زبان های شبیه سازی مانندgpssزبانهای بسیار سطح بالا نام دارند . تاریخچه زبان های بر نامه سازی سا ل 1950: زبان های بر نامه سازی پیدا شده اند سالهای 1950تا 1955: به اسمبلی بر نامه نویسی می شده است . سالهای 1956تا1960: زبانها فر ترن 2 ٬الگول58(algol58)٬ کوبول(cobol)ولیپ(lisp)طراحی شده اند. سالهای 1960تا1965: یستم عامل و زبان های همه منظوره مطرح شدند.در این سال ها فر ترن4 ٬الگول60( algol60)٬ کوبول67(cobol)بهبود یافته وsnobal٬ aplبه وجود آمدند . سالهای1966تا1970: ماشین های IBM مدل360 370٬ به وجود آمدند و زبانهایPL\I ٬فر ترن66 استاندارد ٬الگول68 ( algol68)٬ کوبول65(cobol) و4_snobal٬ 360_ apl وsmula_67 طراحی شده اند. سالهای1971 تا1975: زبانهای کو بول 76 ٬ pl\iاستاندارد شدند و زبانهای پاسکال و c به وجود آمدند. سالهای 1976تا1980: زبانهایada٬ fortran_77طراحی گردیده اند . سال 1995 : زبان c++ استاندارد شده است.

جنبه های مختلف یک کامپیوتر  

کامپیوتر از دوبخش اصلی تشکیل شده است :

1. سخت افزار (HARDWARE):

به اجزای قابل لمس کامپیوتر گفته می شود . این اجزا به هم مرتبط می باشند به طوری که هریک دچار مشکلی شود در دیگری هم  تاثیرخواهد داشت .  در کل سخت افزارکلیه دستگاههای الکتریکی٬الکترونیکی٬مکانیکی ٬سیستم های رابط و وسایل جانبی کامپیوتررا سخت افزاری گویند.مثل :واحد پردازش (CPU)٬صفحه نمایش ٬صفحه کلید ٬چاپگر٬... می باشد .

2. نرم افزار (SOFTWARE) :

مکمل سخت افزار می باشد وسخت افزار بدون نرم افزار و بلعکس هیچ کاری نمی توانند انجام دهند به عبارت دیگر نرم افزار را روح و جان کامپیوتر می گویند که به کامپیوتر داده می شود .در کل مجموعه ای از یک یا چند برنامه که برای انجام کار خاصی نوشته شده باشند را نرم افزار می نامند .

انواع نرم افزار ها

نرم افزار ها به دو دسته تقسیم می شوند :

1)   نرم افزار های کار بردی) APPLICATION):

برنامه ها یی هستندکه یا خود کاربر آنهارا می نویسند ویا شرکت های نرم افزاری آنها را تهیه کرده و به صورت آماده ارایه می کنند مثل واژه پرداز ها

2)   نرم افزار های سیستم (SYSTEM):

نرم افزار هایی هستند که کامپیوتر برای فعال شدن و سرویس دهی به آنها نیاز داردکه برای بهره برداری سخت افزار وسایر نرم افزار ها به کار گرفته می شوند

 مهم ترین این نرم افزار ها عبارتند از :

الف)سیستم عامل    OS(OPERATING SYSTEM)

سیستم عامل یکی از مهم ترین برنامه های سیستم است که مدیریت  کامپیوتر ودستگاههای جانبی را بر عهده دارد این بر نامه را رابط بین سخت افزار و انسان می نامند اگر سیستم عامل نباشد کاربران باید با جزییات کار کامپیوتروتشکیلات سخت افزاری آن آشنایی کامل داشته تا بتوانند با آن کار کنند  

در حالت کلی سیستم عامل به دوگروه تقسیم می شوند :

1)     سیستم عامل های  تک منظوره :

این نوع سیسستم عامل ها در کامپیوتر های شخصی به کار می روند به طوریکه  در آن واحد یک کاربر می تواند از آن استفاده کند مثل سیستم عامل DOS معروفترین سیستم عاملی است که در ریز کامیوتر ها به کار گرفته می شود و مخفف کلمات (DISK OPERTING SYSTEM)به معنی سیستم عاملی که بر روی دیسک وجود دارد٬ است .

 

2)     سیستم عامل های چند کاربره چند منظوره:

این  نوع سیستم عامل ها حالت شبکه دارند به طوریکه در آن واحد چند ین کار بر می توانند از آن استفاده کنند .WINDOWS95به بالا ٬UNIX٬…

                   ب) UTILITIESبر نامه های سودمند :

                   NS٬NC2000٬DN  برنامه هارا راحتر اجرا می کند .

                  ج)مترجم ها

 زبانی که کامپیوتر آن را درک می کند زبان ماشین نام دارد بنابراین برنامه هایی که به زبان ماشین نوشته می  شوند برای کا مپیوتر قا بل فهم  بوده  و اجرا می شوند اما بر نا مه هایی که به زبا نهای غیر از زبان ماشین مثل پاسکال و Cنوشته می شوندتوسط ماشین قا بل فهم  نیستند .لذا باید وسیله ای بنام مترجم و جودداشته باشد تا بر نامه های نوشته شده به یک زبان برنامه نویسی را به یک برنامه در زبان ماشین تبدیل کند این وسیله خودش یک بر نامه است ٬مترجم گویند هر زبان بر نامه سازی مترجم خاص خودش را دارد 

 انواع مترجم ها

متر جم ها دو دسته هستند :

   مفسر (interprete):

برنامه ها را سطر به سطر می خواند وترجمه می کند واجرا می کند.بنابر این فایل مقصد نخواهیم داشت .سرعت اجرا ءکم می باشد و برای اجرای مجدد برنامه باید مجدا بر نامه تر جمه شود .مفسر ها نیز بر نامه های سیستم می باشند که عمل تبدیل از زبان سطح بالا به زبان سطح پایین را انجام می دهد

2)   کامپایلر compiler

نرم افزاری است سیستمی که بر نامه ای نوشته شده با زبان سطح بالا را به بر نامه ای در سطح زبان ماشین تبدیل می کند به طوریکه دستورالعمل در حین اجرا به چندین دستورالعمل در زبان ماشین تبدیل می شوند در واقع کامپایلربر نامه مبدا را به عنوان ورودی گرفته و به صورت تبدیل شده به زبان ماشین با عنوان بر نامه مقصد تحویل می دهد .کامپایلر یکبارو یکجا  برنامه را ترجمه می کندبه جز زمانی که در بر نامه مبدا تغییراتی داده باشیم .

  

پاسکال کیست ؟

بلز پاسکال ریاضیدان، فیلسوف و فیزیکدان فرانسوی 19 ژوئن 1623 در کلرمون واقع در مرکز فرانسه – 19 اوت 1662 در پاریس، به دنیا آمد. کسی که او را «پاک ترین موجود جهان» نامیده اند. پدرش ریاست اداره مالیات کلرمون را به عهده داشت. خواهرش ژیلبرت زندگی نامة او را نوشت و خواهر دیگرش ژاکلین او را به صومعه کشانید تا خودش را وقف کلیسا کند و در واقع موجب مرگ او و بی بهره شدن جهان دانش از وجود یک نابغه شد.
پدرش به خاطر تحصیل او، از کار خود استعفا کرد و خانواده را به پاریس آورد (1639) در بیست و پنج سالگی فعالیت های علمی خود را رها کرد و به دیر «ژان سنیست ها» رفت چرا که «ژان سن» معتقد بود «دانش یک شهود روانی است شبیه اشتهای جسمی» و این همان پاسکال است که زمانی به شوهر خواهرش نوشته بود :«... گمان نمی کنم ناچار باشیم اندیشه ها و حکم هایی را که از گذشته به ما رسیده است، بپذیریم، مگر آنکه استدلالی منطقی و بی تردید داشته باشند و به نظر من نهایت ضعف و نادانی است که به حقیقت های روشن ومسلم گردن ننهیم و به اندیشه های کهنة خود باور داشته باشیم.»

پاسکال در 12 سالگی بسیاری از قضیه های هندسه اقلیدسی را پیش خود اثبات کرد. در 16 سالگی قضیه ای از هندسه تصویری را کشف کرد (قضیه پاسکال)، در همان سال کتاب «مقاطع مخروطی» را نوشت. در سال 1640 نخستین ماشین حساب را ساخت، نظریه احتمال را بنیان گذاشت. به جز آن کشف هایی در «تعادل آب گون ها» ، «فشار هوا» و غیر آن دارد. او کارهای مهمی در هیدروستاتیک (که به همین سبب واحد فشار، پاسکال نامیده میشود) انجام داد و بحثهایش با فرما در مورد مساله دومره نظریه احتمال را بنا نهاد.

مثلث پاسکال یا نمودار ضریب دو جمله ای، از آن او نبوداما وی آن را در محاسبه های احتمالش به کار برد. پاسکال در کار مربوط به یافتن مساحتهای اشکال منحنی الخط نیز شرکت داشت،کاری که منجر به حساب دیفرانسیل و انتگرال شد.

در کلیسا وقتی در 1668 به درد دندان مبتلا شد، برای نجات از درد به ریاضیات پناه برد و در 8 روز کتابی درباره انتگرال ها و دیگر کشف های خودش نوشت (در سال 1659 رساله ای درباره محاسبات دیفرانسیلی نوشته بود).اوسرانجام در سال 1662 در گذشت.

منبع سایتdaneshnameh.roshd.ir